✨Sự biến cung Nhân Thọ

Sự biến cung Nhân Thọ (chữ Hán: 仁寿之变), là một sự biến diễn ra trong cung đình nhà Tùy vào ngày 23 tháng 8 năm 604, với việc Tùy Văn Đế băng hà và thái tử Dương Quảng lên thay trở thành Tùy Dượng Đế. Các sử gia thời Đường đều cho rằng chính Dương Quảng là người chủ mưu giết cha đoạt ngôi.

Diễn biến

Năm 581, Tùy Văn Đế Dương Kiên đoạt ngôi từ nhà Bắc Chu, sau đó tiêu diệt luôn Tây Lương và Nam Trần, thống nhất Trung Quốc và bước đầu ổn định lại kinh tế, xã hội sau hơn 250 năm chia cắt.

Tùy Văn Đế khi trước lập Hoàng trưởng tử là Dương Dũng làm Hoàng thái tử. Hoàng tử thứ hai là Tấn vương Dương Quảng là người có tham vọng. Dương Quảng khéo léo mua chuộc các đại thần có thế lực trong triều và cả mẹ ruột của mình là Độc Cô hoàng hậu, cuối cùng đoạt được ngôi thái tử vào năm 600. Sau khi lên làm Thái tử, Dương Quảng lại tìm cách hãm hại những người em khác để củng cố ngôi vị. Năm 602, hoàng tử thứ tư Thục Vương Dương Tú đang nắm quyền ở Ích châu bị phe Dương Quảng hặc tội, bị giam và phế truất.

Năm 602, Độc Cô hoàng hậu qua đời. Độc Cô là người ghen tuông mà đanh đá, lúc còn sống kềm kẹp Văn Đế rất chặt. Sau khi Độc Cô chết đi, Tùy Đế sủng ái Tuyên Hoa Phu nhân Trần thị, con gái Trần Tuyên Đế, và Dung Hoa Phu nhân Thái thị người quận Đan Dương. Dương Quảng cũng ra sức lấy lòng hai Phu nhân.

Tháng giêng năm 604, Văn Đế bị bệnh nặng, di giá về cung Nhân Thọ nghỉ dưỡng, chính vụ trong triều đều giao cho Dương Quảng giải quyết. Khi bệnh tình của Tuyên Đế trở nặng, Dương Quảng giở trò cưỡng bức với Tuyên Hoa phu nhân. Văn Đế tức giận, muốn phế Dương Quảng để lập lại Dương Dũng. Dương Quảng biết tin, liền cho vây kín cung Nhân Thọ, sai Trương Hành vào tẩm điện sát hại Tùy Văn Đế. Đó là vào ngày 23 tháng 8 năm 604. Tùy Văn Đế ở ngôi 21 năm, thọ 64 tuổi. Sau đó, Dương Quảng đăng cơ, tức là Tùy Dượng Đế, rồi lại cướp đoạt hai Phu nhân Trần, Thái làm phi tần của mình.

Tranh luận

Ủng hộ

Sự việc này được đề cập đến ở thiên Hậu phi truyện, phần viết về Tuyên Hoa Phu nhân Trần thị và một số ghi chép rải rác ở các thiên về Dương Tố, Dương Dũng, Trương Hành... Sách Tư trị thông giám của Tư Mã Quang cũng chiếu theo đó mà dựng lên cốt truyện tương tự. Mà theo Đại nghiệp lược kí thì cung phi trong câu chuyện là Thái Dung Hoa chứ không phải Trần Tuyên Hoa. Họ cũng chỉ ra rằng các chứng cứ kia cũng có thể bác lại được: Vì sao Liễu Thuật, Nguyên Nham không bị giết dù họ biết sự thật. Tuy nhiên, việc Dương Quảng giết cha là Dương Kiên dường như đã trở thành một sự thật trong nhận thức của người Trung Quốc rồi.

Tùy Dượng Đế Dương Quảng sau khi lên ngôi, thi hành chính sách bạo ngược khiến lòng dân bất mãn, các nơi lần lượt khởi nghĩa chống lại chính quyền, cuối cùng dẫn đến sự diệt vong của nhà Tùy 14 năm sau (618).