✨Trạm Đọc | Lược Sử Ngôn Ngữ - Chuyện Kể Về Phát Minh Vĩ Đại Nhất Của Loài Người

Daniel L. Everett cho rằng những ngôn ngữ mà chúng ta đang sử dụng không đơn thuần là sản phẩm của hơn một triệu năm tiến hóa mà còn là thứ vũ khí giúp loài người trở thành “kẻ săn mồi” bậc nhất thống...

mua sản phẩm tại Shopee Mua tại Shopeemua sản phẩm tại TikiMua tại Tikimua sản phẩm tại LazadaMua tại Lazadamua sản phẩm tại TiktokMua tại Tiktok
Trạm Đọc | Lược Sử Ngôn Ngữ - Chuyện Kể Về Phát Minh Vĩ Đại Nhất Của Loài Người

Daniel L. Everett cho rằng những ngôn ngữ mà chúng ta đang sử dụng không đơn thuần là sản phẩm của hơn một triệu năm tiến hóa mà còn là thứ vũ khí giúp loài người trở thành “kẻ săn mồi” bậc nhất thống trị hành tinh. Thật vậy, ngôn ngữ là ưu thế vượt trội của con người so với những loài khác. Vậy chúng ta đã sở hữu năng lực này như thế nào?

Tác giả của Lược sử Ngôn ngữ đi tìm đáp án cho câu hỏi trên thông qua nghiên cứu về lịch sử tiến hóa của ngôn ngữ, từ những nỗ lực biểu ý bằng lời nói sớm nhất của con người cho đến gần 7.000 ngôn ngữ hiện diện trên Trái Đất ngày nay. Everett đã lần theo bước chân của hàng chục nghìn thế hệ loài người, lần lượt bóc tách nhiều lý thuyết tồn tại từ lâu trong các lĩnh vực như sinh học, ngôn ngữ học nhằm chứng minh rằng ngôn ngữ không phải bản năng bẩm sinh của giống loài chúng ta – một khám phá khiến thế giới ngôn ngữ học đương đại đảo lộn.

Đan xen giữa nhiều thông tin khoa học là những giai thoại mà tác giả thu thập được trong gần 40 năm nghiên cứu thực địa tại khu vực rừng Amazon với nhiều bộ lạc bản địa. Chính những trải nghiệm đó góp phần tăng sức thuyết phục cho lập luận của Everett. Có thể nói, Lược sử Ngôn ngữ là nguồn thông tin cho chúng ta lời giải về điều ta biết, điều ta muốn biết và cả điều ta có thể sẽ chẳng bao giờ biết về hành trình từ giao tiếp đơn thuần đến ngôn ngữ.

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

“Daniel Everett vận dụng hài hòa phương pháp lấy tin học thuật bí mật xen kẽ những giai thoại dễ tiếp cận để phỏng đoán cách thức con người phát triển ngôn ngữ viết và nói, truy tìm lý do mà nó trở nên quan trọng đối với sự tồn tại và thống trị của loài người. Như trong các cuốn sách trước của mình, Everett tấn công mạnh mẽ lý thuyết vốn được chấp nhận từ lâu của Noam Chomsky rằng con người khi sinh ra đã có bản năng ngôn ngữ, bao gồm cả các quy tắc cấu trúc bẩm sinh…” — Kirkus Reviews

“Nói về nguồn gốc sinh học và văn hóa của loài người, chẳng có mấy cuốn sách có thể xếp vào hàng kinh điển. Tôi tin rằng Lược sử Ngôn ngữ của Daniel Everett sẽ là một trong số đó.”

“[Một] bản thảo đầy tham vọng… Giọng điệu dễ mến và đặc biệt là những giai thoại hấp dẫn của Everett từ các nghiên cứu thực địa trong rừng mưa vùng Amazon sẽ giúp ích cho những người mới vào nghề. ” — New York Times Book Review

“Lược sử Ngôn ngữ đã giải thích rõ ràng các vấn đề phức tạp cho độc giả nói chung và đóng góp những thông tin độc đáo cho giới học thuật nói riêng chỉ bằng một dung lượng vừa phải… Những lập luận được viện dẫn và những hiểu biết được cung cấp đều vô cùng ấn tượng… Những người quan tâm đến ngôn ngữ sẽ thấy cuốn sách này hữu ích.” — Oliver Kamm, Times

TRÍCH ĐOẠN HAY

  1. Làm thế nào loài người có được ngôn ngữ là một câu chuyện đầy ắp những khám phá và phát kiến thú vị, không tài nào kể xiết. Kết luận mà tôi rút ra qua câu chuyện đó có một cây phả hệ rất dài, móc nối những ngành khoa học liên quan đến sự tiến hóa của ngôn ngữ – bao gồm nhân học, ngôn ngữ học, khoa học nhận thức (hay khoa học tri nhận), cổ thần kinh học, khảo cổ học, sinh học, khoa học thần kinh và linh trưởng học. Dù vậy, như mọi nhà khoa học khác, những kiến giải của tôi [về đề tài này] đến từ nền tảng giáo dục, cụ thể là 40 năm nghiên cứu thực địa về ngôn ngữ và văn hóa của Bắc Mĩ, Trung Mĩ và Nam Mĩ, đặc biệt với những người săn bắt hái lượm ở vùng rừng Amazon thuộc Brazil. Như đã trình bày trong chuyên khảo mới nhất về sự giao thoa giữa tâm lí học và văn hóa, Dark Matter of the Mind: The Culturally Articulated Unconscious (Vật chất tối của ý thức: Tiềm thức biểu lộ qua văn hóa), ở đây, tôi phủ định rằng ngôn ngữ là bản năng của bất kì loài nào, hay là (yếu tố) bẩm sinh hoặc di truyền.

  2. Dù cách nói chuyện và ngôn ngữ của Homo erectus có thể khác biệt rất lớn với cách nói chuyện và ngôn ngữ con người hiện đại, bản thân ngôn ngữ đó đã là một thứ ngôn ngữ toàn diện. Họ có ngôn ngữ từ khi họ sở hữu những biểu tượng, mà trật tự sắp xếp cũng như ý nghĩa của chúng phần nào được quyết định bởi chính các biểu tượng đó kết hợp với ngữ cảnh.

  3. […] bộ não không phải ốc đảo mà là một mạng lưới liên kết. Đầu tiên, não liên kết với thân thể, kết nối với các cơ quan khác cả về mặt tiến hóa lẫn sinh lý. Nhưng có một điều quan trọng không kém là bộ não cũng kết nối với những bộ não khác. Như triết gia Andy Clark từng tuyên bố nhiều năm trước, văn hóa làm não chúng ta “lớn lên”. Mỗi bộ não là một mắt xích kết nối với những bộ não khác trong biển cả văn hóa. Quan điểm này đáng được nhấn mạnh. Trên thực tế, chúng ta không thể thấu hiểu vai trò của bộ não đối với ngôn ngữ và sự tiến hóa nếu không có ý niệm đó. Đây là lí do chúng ta phải vô cùng cẩn trọng trước quan điểm phổ biến nhưng dễ gây nhầm lẫn rằng bộ não là một cỗ máy tính, một sản phẩm nhân tạo hoàn toàn khác một cơ quan [trong cơ thể người]. Thật vậy, máy vi tính không hề có văn hóa.

  4. […] quan sát độc lập của Jones trên cùng một sự việc đã đưa đến một trong những phát hiện quan trọng nhất trong nghiên cứu về hoạt động giao tiếp của con người qua nhiều thế kỷ. Kiến giải của ông cho rằng tiếng Phạn, Hi Lạp, Latin, Gothic (gần với ngôn ngữ Đức) và Celtic đều có chung nguồn gốc. Chúng là những ngôn ngữ chị em. Ngôn ngữ mẹ – cũng là mẹ của những ngôn ngữ họ hàng đang chờ được tìm thấy, hay nói cách khác là đang chờ được gia nhập vào cây ngữ hệ – có tên là ngôn ngữ Tiền-Ấn-Âu. […] Rồi chúng ta cũng khám phá ra rằng hệ ngôn ngữ Ấn-Âu chính là ngôn ngữ mẹ của phần lớn các ngôn ngữ châu Âu hiện nay, và đồng thời cũng là ngôn ngữ mẹ của cả những ngôn ngữ không thuộc châu Âu như tiếng Ba Tư, tiếng Hindu và nhiều ngôn ngữ khác. Câu hỏi đi kèm là liệu chúng ta có thể phát hiện ra ngôn ngữ mẹ của ngôn ngữ Ấn-Âu hay không?

  5. Giao tiếp là nỗ lực của toàn bộ thực thể, cho nên những cử chỉ, ngữ điệu, hai lá phổi, miệng, lưỡi, đôi bàn tay, chuyển động cơ thể và thậm chí cả lông mày đều được sắp đặt phục vụ việc sử dụng ngôn ngữ, như trong phần lớn hoạt động giao tiếp ở động vật khác. Những thành tố khác nhau của nỗ lực giao tiếp bằng ngôn ngữ chia biểu tượng ra thành những phần nhỏ hơn, và những phần nhỏ này lại được sử dụng để tạo nên những đơn vị lớn hơn. Âm tố, từ ngữ, câu cú, sự thêm thắt ngữ pháp và tông giọng đều đến từ sự ra đời của những biểu tượng đầu tiên, và phát minh này được cải tiến, lan truyền qua thời gian nhờ sự tham gia của toàn xã hội, giống như mọi phát minh khác.

  6. Lỗ hổng chính của việc phủ nhận nhận thức ở động vật chính là khi làm vậy, về cơ bản, chúng ta phủ nhận cả việc tổ tiên của mình có nhận thức trước khi họ có ngôn ngữ. Trạng thái tiền ngôn ngữ là cơ sở nhận thức để hình thành nên ngôn ngữ.

  7. Tôn ti cần thiết đối với chi Homo nếu xét nó như một phương thức để tìm hiểu và cấu thành những mối quan hệ xã hội, hoặc để phân chia công việc, thậm chí ngay cả trong việc xây dựng ngôn ngữ. […] Nhưng trong khía cạnh ngôn ngữ, tôn ti chỉ cần thiết trong mối tương quan trực tiếp với mức độ phức tạp về nội dung giao tiếp – cái được con người nói đến – khi dòng chảy thông tin trở nên nhanh và phức tạp hơn. Đúng như [Herbert] Simon dự đoán, hoạt động giao tiếp cần sử dụng nhiều thông tin – đặc biệt là khi diễn ra với tốc độ cao trong ngôn ngữ loài người – sẽ được hỗ trợ thông qua những cấu trúc thông tin xác định.

  8. Cộng đồng erectus không giống cộng đồng sapiens ở nhiều điểm. Tuy vậy, họ vẫn là những nhóm người biết thảo luận, trao đổi, tranh luận và phản đối, những hoạt động diễn ra theo bước chân rong ruổi khắp thế giới của họ, và họ đã trao truyền lại cho chúng ta phát minh của mình – ngôn ngữ. Mỗi một con người đều đang sử dụng ngữ pháp và tham gia vào xã hội bằng công sức, các khám phá và trí tuệ của Homo erectus. Sự chọn lọc tự nhiên đã giữ lại những gì được xem là hiệu quả nhất cho sự tồn tại của loài người, và cải tiến giống loài thành loài người ngày nay trong Thời đại Cách tân, Kỷ nguyên Văn hóa, trong Vương quốc của Lời nói.

  9. Văn hóa là thứ trừu tượng vì không thể chạm vào, nhìn thấy hay ngửi được – nó không thể được quan sát trực tiếp. Tuy nhiên, những sản phẩm của văn hóa, như nghệ thuật, thư viện, vai trò chính trị, đồ ăn, văn học, khoa học, tôn giáo, phong cách, kiến trúc, tính nhân văn, thì lại không hề trừu tượng, có thể nhìn thấy và rất rõ ràng. Văn hóa là một động lực năng động chỉ có thể tìm thấy ở những cá nhân thuộc về xã hội. Mọi thành viên trong xã hội đều cùng chia sẻ văn hóa, khi họ đồng thuận về những giá trị và trình tự ưu tiên của mọi giá trị mà mình sở hữu. Các thành viên trong cộng đồng văn hóa, đến lượt mình, chia sẻ tri thức và các vai trò xã hội. Người ta quan sát cách các giá trị và tri thức được áp dụng, hoặc các kì vọng đến từ những vai trò xã hội trên thực tế, thông qua những thành viên khác trong xã hội. Điều này chính là biểu hiện hữu hình của văn hóa.

  10. Ngôn ngữ mang tính toàn thể và đa thức. Bất kể ngữ pháp của nó như thế nào, ngôn ngữ cũng vẫn tham gia vào toàn bộ các khía cạnh đời sống của một con người – trí tuệ, cảm xúc, đôi tay, cái miệng, cái lưỡi, bộ não. Ngôn ngữ đòi hỏi được tiếp cận với những thông tin văn hóa, những tri thức ngầm ẩn, vì tất cả các hoạt động mà chúng ta thực hiện như tạo ra các âm thanh, cử chỉ, độ cao, biểu cảm khuôn mặt, chuyển động cơ thể và các tư thế đều là những khía cạnh khác nhau liên quan đến ngôn ngữ.

  11. Không thể tồn tại ngôn ngữ mà không có cử chỉ. Phần lớn cử chỉ được sử dụng một cách vô thức và để làm được điều đó, người ta phải vận dụng các tri thức ngầm ẩn. Cử chỉ được định hình nhờ nhu cầu của ngôn ngữ mà chúng góp phần mở rộng, và nhờ nền văn hóa mà từ đó chúng được sinh ra.

  12. Nguồn gốc và thành phần cấu tạo nên các biểu tượng mà chúng ta bàn luận cho thấy một thực tế rằng, giống như những chức năng thuộc về sinh học, ngôn ngữ của loài người không hề đơn giản. Ngôn ngữ nảy sinh từ sự tương tác với các nghĩa (ngữ nghĩa học), điều kiện cần để chúng sử dụng (ngữ dụng học), thuộc tính vật lí của các âm chứa ý nghĩa đó (ngữ âm học), ngữ pháp, âm vị học (cấu trúc âm), hình thái học (cách ngôn ngữ tạo ra từ, ví dụ như thêm tiền tố, phụ tố, hoặc không thêm gì cả) và sự tổ chức các tầng ý nghĩa cũng như hội thoại. Nhưng sau tất cả, vẫn còn tồn tại một điều bí ẩn gì đó. Ngôn ngữ, với tư cách là một tổng thể, vẫn lớn hơn sự tổng hòa tất cả thành phần của nó. Khi nghe tiếng mẹ đẻ, chúng ta không nghe riêng ngữ pháp hay ngữ âm, cũng không nghe riêng ngữ nghĩa, nhưng chúng ta vẫn nghe và ngay lập tức hiểu điều đang được nói – coi đó như một tổng thể, từng chi tiết và mối liên kết tất cả các chi tiết với nhau, trong một đoạn hội thoại hay một câu chuyện.

  13. Trong quá trình khảo sát những dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, ông đã có một trong số các khám phá quan trọng nhất lịch sử. Ông tái phát hiện một sự thật mà hơn 100 năm trước đã được một người Đức tên là Andreas Jaeger lần đầu chú ý vào năm 1686, và được nhà truyền giáo Dòng Tên người Pháp ở Ấn Độ Gaston để mắt đến lần nữa vào năm 1767. Mặc dù công trình của Jaeger và Coeurdoux hầu như đã bị lãng quên, quan sát độc lập của Jones trên cùng một sự việc đã đưa đến một trong những phát hiện quan trọng nhất trong nghiên cứu về hoạt động giao tiếp của con người qua nhiều thế kỉ. Kiến giải của ông cho rằng tiếng Phạn, Hi Lạp, Latin, Gothic (gần với ngôn ngữ Đức) và Celtic đều có chung nguồn gốc. Chúng là những ngôn ngữ chị em. Ngôn ngữ mẹ – cũng là mẹ của những ngôn ngữ họ hàng đang chờ được tìm thấy, hay nói cách khác là đang chờ được gia nhập vào cây ngữ hệ – có tên là ngôn ngữ Tiền-Ấn-Âu. Jones, Jaeger và Coeurdoux đã mở đường cho con đường nghiên cứu về nguồn gốc ngôn ngữ một cách nghiêm túc. Gần 100 năm sau đó, gần Weimar, Đức, người ta đã phát triển một công cụ quan trọng khác để phục vụ cho việc nghiên cứu nguồn gốc ngôn ngữ. Vào năm 1850, nhà ngữ văn học 29 tuổi người Đức, August Schleicher, đã xuất bản một cuốn sách với tuyên bố rằng, ngôn ngữ của loài người nên được nghiên cứu như những sinh thể, xếp ngang hàng với những cơ thể sinh học, được liên hệ với các giống, loài và phân loài – tương tự cách chúng ta hiểu mối tương quan giữa tất cả các loài thực vật và động vật hiện nay. Schleicher đã trình bày một cách tối ưu những mối liên hệ trong quá trình tiến hóa của các ngôn ngữ qua “sơ đồ hình cây”. Với công việc này, ông không chỉ đóng góp một phần to lớn cho lịch sử và tiến trình tiến hóa của ngôn ngữ, mà còn giới thiệu một khái niệm về “nguồn gốc tự nhiên” – vào thời điểm chín năm trước khi Darwin xuất bản cuốn sách Origin of Species (Nguồn gốc của các loài).

Công trình của Schleicher và Jones truyền cảm hứng cho nhiều người suy nghĩ một cách sâu sắc về mối liên hệ giữa các ngôn ngữ. Rõ ràng là bằng cách sử dụng phương pháp xây dựng các cây ngôn ngữ vốn bắt đầu phát triển từ Ấn Độ, Đức, Pháp, Anh hay những nơi khác, chúng ta có thể tìm về thời điểm và nơi chốn mà các ngôn ngữ cụ thể ra đời. Rồi chúng ta cũng khám phá ra rằng hệ ngôn ngữ Ấn-Âu chính là ngôn ngữ mẹ của phần lớn các ngôn ngữ châu Âu hiện nay, và đồng thời cũng là ngôn ngữ mẹ của cả những ngôn ngữ không thuộc châu Âu như tiếng Ba Tư, tiếng Hindu và nhiều ngôn ngữ khác. Câu hỏi đi kèm là liệu chúng ta có thể phát hiện ra ngôn ngữ mẹ của ngôn ngữ Ấn-Âu hay không? Hiện nay, chúng ta biết rằng ngôn ngữ Ấn-Âu đã bắt đầu phân nhánh thành các ngôn ngữ châu Âu hiện đại từ 6.000 năm về trước. Liệu chúng ta có thể đi xa hơn? 10.000 năm? 100.000 năm? Liệu chúng ta có thể thực sự sử dụng những phương pháp của ngôn ngữ lịch sử và ngôn ngữ so sánh để phục nguyên ngôn ngữ đầu tiên hay không?

Hầu hết các nhà ngôn ngữ học đương thời đưa ra đáp án chắc nịch là “Không thể”. Các phương pháp được chú ý đến qua công trình của Jones dường như có thể công phá bức tường 6.000 năm. Để đi xa hơn, chúng ta sẽ cần đến nhiều phương pháp của các lĩnh vực khác, chẳng hạn cổ sinh vật học, khảo cổ học và sinh học – và chúng ta cần đến thứ mà có lẽ nằm ngoài khả năng, những mẫu ngôn ngữ được bảo tồn.

  1. Trên thực tế, các nhà ngôn ngữ học đã nhận ra rằng sự biến đổi trong các ngôn ngữ hiện đại là kết quả của sự chọn lọc hiệu quả mang tính tự nhiên của ngôn ngữ qua thời gian. Theo thời gian, ngôn ngữ nào cũng biến đổi. Chúng biến đổi vì sự chia tách địa lí (hãy nghĩ đến sự “biến đổi di truyền”), hay vì những ưu tiên khác nhau của thời đại, kinh tế,… Những nhân tố này, dưới hình thức này hay hình thức khác, cũng đều cho thấy ngôn ngữ của Homo erectus đã bắt đầu biến đổi khi có những cộng đồng mới hình thành. Nhiều nhà ngôn ngữ học lịch sử khái quát hiện tượng này thành một nhận định: “Bạn nói giống như những người đang nói cùng bạn.” Một khi bạn ngưng nói chuyện với một nhóm người nào đó, điều đó cũng có nghĩa là bạn sẽ ngưng nói giống họ. Hay ít nhất là nhóm của bạn cũng sẽ ngưng nói giống bạn. Đây là lí do vì sao mỗi lần tìm đến một con sông lớn hay một rặng núi ở châu Âu, chúng ta dường như tìm thấy những ngôn ngữ khác biệt ở mỗi bờ mà trước kia chúng từng chỉ là một ngôn ngữ.

  2. Vấn đề là ngôn ngữ loài người không phải là một chuỗi mã vi tính. Con người không hình thành ngữ pháp trước rồi tìm ra ý nghĩa của nó trong một nền văn hóa cụ thể. Văn hóa, ngữ pháp và ý nghĩa, mỗi thứ lại phản chiếu và chịu ảnh hưởng bởi thứ kia trong ngôn ngữ loài người. Ngôn ngữ và tâm lí cùng hòa quyện sâu trong mạch nguồn văn hóa. Chúng ta sẽ không thể hiểu bất cứ tạo tác nào trong ngôn ngữ và xã hội loài người nếu tách rời chúng khỏi những công cụ diễn dịch văn hóa. Việc hiểu bản chất và vai trò của văn hóa trong tập tính, ngôn ngữ và tư duy loài người là thiết yếu để hiểu sự tiến hóa của ngôn ngữ loài người.

CÂU QUOTE HAY

  1. Khả năng tư duy phức tạp phải là điều kiện tiên quyết để sử dụng được những cấu trúc cú pháp phức tạp…
  2. Ngữ pháp là việc sử dụng các biểu tượng cùng nhau. Cú pháp là sự sắp xếp những biểu tượng đó khi chúng được sử dụng cùng nhau.
  3. Mọi hành vi của con người, bao gồm cả ngôn ngữ, đều là cách chúng ta biểu hiện ra bên ngoài những ý định, những điều mà ý thức được hướng tới. Ngôn ngữ là công cụ tốt nhất để truyền đạt những ý định đó.
  4. Máy tính không phải là những công cụ tiên phong trong thời đại thông tin mà chính là ngôn ngữ. Thời đại thông tin đã bắt đầu từ hai triệu năm trước. Homo sapiens chỉ giúp nó trở nên sôi động hơn chút mà thôi.
  5. Ngôn ngữ không phải một thực thể tĩnh, chỉ tuân thủ các quy tắc ngữ pháp cứng nhắc liên quan tới hình thức và ngữ nghĩa, mà nó là một thực thể động, vận dụng độ cao, cử chỉ, lời nói và ngữ pháp cùng nhau một cách sáng tạo để tạo nên hiệu quả giao tiếp bằng lời.
  6. Bởi vì ngôn ngữ là một tạo tác văn hóa, chúng ta buộc phải hiểu văn hóa để hiểu ngôn ngữ

VỀ TÁC GIẢ

DANIEL L. EVERETT

(Sinh năm 1951)

Daniel Leonard Everett là một nhà nhân loại học, ngôn ngữ học người Mỹ, đồng thời là tác giả của rất nhiều bài viết và cuốn sách nổi tiếng.

Everett đã dành hơn 30 năm sinh sống và làm việc trong rừng rậm Amazon thuộc Brazil cùng hơn mười nhóm bộ lạc khác nhau. Ông được biết đến nhiều nhất qua công trình nghiên cứu về người Pirahã, một tộc người sống tại lưu vực sông Amazon, và ngôn ngữ của họ.

Everett hiện là Giáo sư Khoa học Nhận thức được ủy thác tại Đại học Bentley, Massachusetts.

Tác phẩm tiêu biểu:

  • Don't Sleep, There Are Snakes: Life and Language in the Amazonian Jungle (2008)

  • Language: The Cultural Tool (2012)

  • Dark Matter of the Mind: The Culturally Articulated Unconscious (2016)

  • How Language Began: The Story of Humanity's Greatest Invention (2017)

mua sản phẩm tại Shopee Mua tại Shopeemua sản phẩm tại TikiMua tại Tikimua sản phẩm tại LazadaMua tại Lazadamua sản phẩm tại TiktokMua tại Tiktok
Khám phá Trung Quốc một cách dễ dàng - cuốn sách hướng dẫn du lịch đầy đủ và tiện lợi, giúp bạn tìm hiểu và khám phá đất nước Trung Quốc một cách nhanh chóng
Sách - 5 Nguyên Tắc Bất Biến Để Xây Dựng Đội Nhóm Vô Địch - MCBooks Nội dung cuốn 5 Nguyên Tắc Bất Biến Để Xây Dựng Đội Nhóm Vô Địch Trong môi trường kinh
Đức Giêsu Kitô Đức GiêSu Kitô vẫn luôn là một đề tài không bao giờ cạn của các tác giả, các nhà nghiên cứu. Hai vấn đề lớn luôn được nêu lên: Đức GiêSu Kitô,
Mô tả: Xây Dựng Xã Hội Học Tập Từ khi được xuất bản, cuốn sách Xây dựng xã hội học tập: Cách tiếp cận mới cho tăng trưởng, phát triển và tiến bộ xã hội
Cái chết của giới chuyên gia Cái Chết Của Giới Chuyên Gia gây tiếng vang lớn ngay sau khi ra đời. Nó được nằm trong Top danh mục sách phi hư cấu hay nhất năm
Cuốn sách này xuất phát từ một thực trạng: sự hiện diện của khoa học Việt Nam trên trường quốc tế còn quá khiêm tốn. Số bài báo khoa học trên các tập san khoa học
Atlas động vật THÔNG TIN ẤN PHẨM: - Tác giả: Barbara Taylor biên soạn; Kenneth Lilly minh họa - Dịch giả: Lê Thu Hằng - Kích thước: 22 x 29 cm - Số trang: 64
MẮT NÓI – Những tiếng nói được hồi sinh từ ánh mắt Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: Lê Thanh Hà Số trang: 316 trang Nhà xuất bản: Thế Giới Khổ: 14.5 x
Marugoto - Ngôn ngữ và Văn hóa Nhật Bản Tiếp nối cho giáo trình Marugoto - Ngôn ngữ và Văn hóa Nhật Bản cấp độ A1 - nhập môn đã được xuất bản và ra
Trang Trí Lâu Đài - Với Gần 600 Miếng Dán Và Khuôn Hình Sáng Tạo Bé sẽ tha hồ sáng tạo với gần 600 miếng dán đầy màu sắc, thiết kế theo các khuôn hình
Trang Trí Ngôi Nhà - Với Gần 600 Miếng Dán Và Khuôn Hình Sáng Tạo Bé sẽ tha hồ sáng tạo với gần 600 miếng dán đầy màu sắc, thiết kế theo các khuôn hình
Mô tả: Dường như không ai tin bản thân mình đang bị khống chế bởi tâm hồn của một kẻ khác, vì rất ít người hiểu được cách thức hoạt động của việc khai thông
Trái Đất – Hành tinh lý tưởng và câu chuyện sinh tồn của nhân loại Trái Đất là hành tinh đặc biệt trong vũ trụ bao la – một "hành tinh Goldilocks" với điều kiện
"Việt Nam là một nỗi bực bội đối với Trung Quốc. Trong nhiều thế kỷ, hai dân tộc đã tranh chấp về lãnh thổ,  và điều không may cho cả hai là khu vực miền
Mô tả: Siêu Năng Lực - SuperBetter Phương pháp cách mạng giúp bạn vượt qua những căng thẳng tột cùng hay các trở ngại của bản thân Cuốn sách nói về SuperBetter – phương pháp
Tinh Hoa Kỹ Năng Đào Tạo Và Truyền Cảm Hứng “Đây không chỉ là một cuốn sách về đào tạo và thuyết trình, mà còn là hành trình khám phá bản thân và nâng cao
Tôi lái máy bay đến đại học – Làm sao để một học sinh mất gốc thi đỗ đại học top đầu? Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: Trần Ngọc Nam Số trang:
Tứ Thư Lãnh Đạo - Thuật Xử Thế (Tái Bản) Từ ngàn xưa, người phương Đông luôn quan niệm rằng: Người lãnh đạo nhất thiết phải hội tụ “ thuật lãnh đạo, thuật quản trị,
Mẹ bầu notebook: Nhật ký và cẩm nang cho 9 tháng thai kỳ Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: White Star Số trang: 160 trang Nhà xuất bản: Lao động Khổ: 17 x
Tarot Wisdom (Tập 1): 22 lá bài Ẩn Chính – Hành trình của Chàng Khờ Công ty phát hành: Thái Hà Tác giả: Rachel Pollack Dịch giả: Minh Phương Số trang: 436 Nhà xuất bản:
1/Mô tả sản phẩm Understanding Social Media - Làm Chủ Phương Tiện Truyền Thông Xã Hội Bối cảnh xã hội sẽ phát triển và thay đổi với tốc độ nhanh hơn, nhưng có một điều
Sách - Hướng Dẫn Kiếm Tiền Trên là một phần mềm giao tiếp xã hội để tạo nhạc và có thể quay các video ngắn, đồng thời, đây cũng là cộng đồng video có độ
Sách - A Holistic Approach To Ielts Writing Trước hết, tôi không phải là người có khả năng thiên bẩm về ngôn ngữ, về tiếng Anh thì càng không. Tất cả thành quả tôi đạt
Sách - Năng Lượng Vườn Thiêng Con đường của nhà thực hành tâm linh dựa trên tự nhiên là con đường của nhà tự nhiên học, nhà thảo dược học và cũng là người chữa
TÁC GIẢ: Sally Susman Dịch giả: Anh Tuấn THÔNG TIN XUẤT BẢN: Giá bìa: 189.000 Kích thước: 13x20.5 Số trang: 355 HÌnh thức: Bìa mềm NXB liên kết: NXB CÔNG THƯƠNG Sách do Công ty
Tarot là những lá bài kể chuyện. Mỗi lá bài truyền cho chúng ta một sức mạnh để thay đổi câu chuyện của chính mình. Từ nhiều thế kỷ trước, các lá bài Tarot đã
Cuốn sách "Liệu pháp giác hơi chích máu Simcheon 1" của tác giả Namhee Park là một cẩm nang hữu ích về phương pháp chữa bệnh cổ truyền độc đáo của Hàn Quốc. Tác giả,
Sách - Tự Học Tarot - Adams Media - 1980 Books
Giảm Mỡ Dám Ăn Ngon Tác giả An Nguyễn Fitness Thể loại Sách nấu ăn Kích thước 17 x 24 cm Nhà xuất bản Dân Trí Thương hiệu I Love Cookbook - Skybooks Giá bìa
Tên sách: Lịch sử vợ Tác giả: Marilyn Yalom  - Người dịch: Nguyễn Thị Minh Thể loại: bổ trợ kiến thức Khổ sách: 16 x 24 cm Tổng số trang: 628 trang Giá bìa: 250.000đ
Let’s Write 2 – Viết đoạn nâng cao là phần tiếp nối của Let’s Write 1 – Viết đoạn không khó. Trong cuốn sách này, người học sẽ được hướng dẫn cách viết những đoạn
Sáng tạo trong quảng cáođang trở thành một công cụ không thể thiếu của các doanh nhân cũng như các nhà hoạt động trong mọi lĩnh vực và trên thương trường cạnh tranh ngày càng
Công ty phát hành: - Tác giả: Mohammed bin Rashid Al Maktoum Ngày xuất bản: 2022 Kích thước: 16 x 24 cm Nhà xuất bản: NXB Thế Giới Số trang: 200 Loại Bìa: Bìa mềm
Trong thời đại mà mạng xã hội bùng nổ và các phương tiện thông tin truyền thông liên tục được cải tiến, hiếm khi chúng ta nhận ra được mối quan hệ giữa người với
Bộ sách gồm 2 cuốn: - Aha Grammar Học nhanh toàn diện ngữ pháp Tiếng Anh lớp 4 theo chủ đề - 116 Trang - Tác Giả Happy House - NXB Thanh Niên - Công
Sách tập hợp những vấn đề cơ bản của Toán học: - Nguồn gốc và ý nghĩa của các con số, các phương pháp tính toán - Câu chuyện về các danh nhân Toán học
Được dịch sang 22 thứ tiếng, nằm trong danh sách “best seller” của cả New York Times và USATODAY,Tứ Đại Quyền Lực(The Four) khiến cả thế giới rúng động vì lượng sự thật nó hàm
1. TUYỂN TẬP NHỮNG CÂU CHUYỆN HAY NHẤT CỦA AESOP Công ty phát hành: - Tác giả: Nhiều tác giả Ngày xuất bản: 2021 Kích thước: 14.5 x 20.5 cm Nhà xuất bản: NXB Tổng
“Một quyển sách bạn chẳng thể đặt xuống, sẽ tháo gỡ những vướng mắc về tác động của chính trị xã hội, kinh tế và lịch sử đến quá trình trồng trọt bốn loại cây.
Mật Ngọt Cho Tâm Hồn Thanh Thiếu Niên “Lời hay ý đẹp là tổ ong trĩu mật Xoa dịu tâm hồn và làm lành vết thương.” Đây là câu thành ngữ được chọn để mở
Công ty phát hành: Huy Hoàng Tác giả: Anthony William Nhà xuất bản: NXB Thanh Niên Năm xuất bản: 2020 Số trang: 464 Giới thiệu sách: Cơ thể tự chữa lành: Thực phẩm thay đổi
Công ty phát hành: Huy Hoang Bookstore Tác giả: Brit Bennett Nhà xuất bản: NXB Phụ Nữ Việt Nam Năm xuất bản: 2022 Số trang: 5 Bìa mềm Giới thiệu sản phẩm: “Một câu chuyện
Cuốn sách Keep it up – Tiếng Trung cấp tốc cho người bắt đầu chính là: Bước khởi đầu đơn giản và thú vị, tạo niềm tin và hứng thú cho người học Tổng hợp
#### Bé yêu của bạn đang ở vào độ tuổi từ 3-5, ba mẹ muốn bé tập làm quen với tiếng Anh để sớm phát triển khả năng ngoại ngữ? Làm thế nào để biến
Tên ấn bản tiếng Anh:Ochna in the front yard: Fascinating stories about Huế - an ancient, poetic and glamorous land Thể loại:Ghi chép;Số trang:248 trang;Khổ:14x21cm Tác giả:Minh Tự;Người dịch:Khưu Ngô;Người hiệu đính:Phạm Ngọc Thạch Giá
Quyền Lập Pháp ------------   Lập pháp là một trong ba quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp, một thiết chế được sinh ra trong lòng nhân loại một cách muộn màng nhất nhưng
Sách - Thiết Kế Kết Cấu Bê Tông Cốt Thép Theo TCVN 5574-2018   Nhà xuất bản : Nhà xuất bản xây dựng   Công ty phát hành : Nhà xuất bản xây dựng  
1.Mẹ Thông Thái Dạy Con Tại Nhà Những năng lực cần có khi ra xã hội có thể được nuôi dưỡng tại gia đình Với trẻ em ngày nay, để ra xã hội, có ba
Sách - Sự Thật Trần Trụi Về Thống kê - Hiểu đơn giản về dữ liệu để ra quyết định nhanh và chính xác I. AI NÊN ĐỌC CUỐN SÁCH NÀY (đối tượng độc giả
Cũng là những tri thức, nhưng chúng không cứng nhắc và khô khan như chúng ta vẫn thường thấy. Người đọc sẽ nhanh chóng bị lôi cuốn vào một thế giới đầy bí ẩn, nơi
Sách: 365 Phát Hiện Và Phát Minh Ấn Tượng Trong Lịch Sử Nhân Loại Cũng là những tri thức, nhưng chúng không cứng nhắc và khô khan như chúng ta vẫn thường thấy. Người đọc
Quyền Lập Pháp ------------   Lập pháp là một trong ba quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp, một thiết chế được sinh ra trong lòng nhân loại một cách muộn màng nhất nhưng
Quyền Lập Pháp ------------   Lập pháp là một trong ba quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp, một thiết chế được sinh ra trong lòng nhân loại một cách muộn màng nhất nhưng
Quyền Lập Pháp ------------   Lập pháp là một trong ba quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp, một thiết chế được sinh ra trong lòng nhân loại một cách muộn màng nhất nhưng
Lập pháp là một trong ba quyền: lập pháp, hành pháp và tư pháp, một thiết chế được sinh ra trong lòng nhân loại một cách muộn màng nhất nhưng lại được giao trọng trách
Sách Combo 2 Cuốn Bán Chạy: Rập Rờn Cánh Hạc + Bố Con Cá Gai (Tái Bản) 1.Rập Rờn Cánh Hạc THÊM MỘT TÁC PHẨM KINH ĐIỂN CỦA ĐẠI VĂN HÀO KAWABATA YASUNARI SẼ ĐẾN TAY
Lập Trình VBA Cho Microsoft Office  NỘI DUNG SÁCH: Excel là một chương trình mạnh và linh hoạt, bạn có thể sử dụng Excel để nhập tất cả các loại dữ liệu và thực hiện
Thế kỉ 20 đã chứng kiến những tiến bộ vượt bậc của khoa học và công nghệ làm nền tảng thúc đẩy sự phát triển của nhân loại trên bình diện vật chất: toàn thế
Giáo Trình Chuẩn YCT 6 (Kèm file MP3) Bài thi tiếng Trung Quốc dành cho học sinh (Youth Chinese Test – YCT) là bài kiểm tra chuẩn ở cấp độ quốc tế về trình độ
Mục lục Chương 1 bí mật của hình dạng, âm thanh và hương thơm .9 Chương 2 Những bí mật giả kim của những nơi chốn hành hương linh thiêng ...58 Chương 3 Khoa học
Trang đầu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 Trang cuối
👁️ 304 | ⌚2025-10-08 01:26:38.201
Tóm tắt: Toàn bộ lịch sử Thế Giới | Lịch sử loài Người - Từ thời đồ đá cũ đến ngày nay
[Sách Nói] Nexus - Lược Sử Của Những Mạng Lưới Thông Tin Từ Thời Đại Đồ Đá Đến Trí Tuệ Nhân Tạo
Cách Nghe Giọng Nói Thật Của Bản Thân | Điều Thú Vị Có Thể Bạn Chưa Biết | Davo's Lingo #shorts
TOP 10 PHÁT MINH VĨ ĐẠI NHẤT LỊCH SỬ LOÀI NGƯỜI
Ngôn Ngữ: Công Cụ Quyền Năng Nhất Trong Lịch Sử Tiến Hóa Loài Người
Lược sử Ngôn ngữ: Chuyện kể về phát minh vĩ đại nhất của loài người | Daniel L. Everett

QC Shopee
Với sản phẩm tươi sống, trọng lượng thực tế có thể chênh lệch khoảng 10%. - - Xuất xứ: Việt Nam - Nhãn hiệu: New Fresh Foods - Quy cách: 500Kg - Đóng gói: 30 - 40 con/lb, 41
Với sản phẩm tươi sống, trọng lượng thực tế có thể chênh lệch khoảng 10%. - - Xuất xứ: VietNam - Nhãn hiệu: New Fresh Foods - Quy cách: 500gr - Đóng gói: 500gram/hộp (31-40 con/lb) - Bảo quản: -18
Loại sản phẩm: Hộp mực Mã hộp mực: SP230 Dùng cho máy in Ricoh Sp 230DNW,  Ricoh 230SFNW Thương hiệu: TECH Dung lượng trang in: 3000 trang in dựa trên tiêu chuẩn độ phủ mực
Thức uống sữa trái cây Vinamilk Hero mới ngon tuyệt Với Canxi và Vitamin D3 giúp xương chắc khõe,Vitamin a cho đôi mắt sáng tinh anh cungd ác vitamin nhóm B,giúp trẻ luôn tràn đầy
Thời gian giao hàng dự kiến cho sản phẩm này là từ 1-3 ngày tùy tỉnh. Giao Hàng Nhanh Bút massage không dây mặt cầm tay nhiều tần số. Có thể dùng massage tất cả
Làm từ hạt mút Microfiber có khả năng thấm hút nước vượt trội và khô nhanh đến 55% so với các loại thảm nhà tắm thông thường, mang đến cho bạn cảm giác sạch sẽ
Thảm chống trượt LLock&Lock Memory Foam size S MAT512 , Size M MAT513 Kích thước: Size S (MAT512) 61x43cm ( dài x rộng) Size M (MAT513) 70x46cm ( dài x rộng ) Độ dày: 1.5cm
Đèn LED Âm trần Downlight Đổi màu 9W Model: AT10 ĐM 110/9W Công suất: 9W Điện áp: 150-250/50Hz Hiệu suất sáng: 75/83/71 lm/W Quang thông Nhiệt độ màu: 6500K/4000K/3000K Chỉ số hoàn màu: 80 Tuổi
Đèn Bàn Rạng Đông Chống Cận LED 5W • Model: • Công suất: 5W • Điện áp: 220V/50Hz • Nhiệt độ màu: 6500K (Trắng)/ Vàng(3000K) • Màu đèn: Xanh/ Hồng Đèn bàn học LED RD-RL-27
Combo Sách Kỹ Năng Sống: Sống Thực Tế Giữa Đời Thực Dụng + Đừng Lựa Chọn An Nhàn Khi Còn Trẻ .Combo sách tuyệt vời phản ánh cuộc sống hiện đại mà bạn không nên
Em Bé Tập Đi Montessori “Thông qua cuốn sách thú vị, thiết thực và truyền đầy cảm hứng này, tôi hi vọng những phương pháp giáo dục của cụ cố tôi sẽ lan toả vào từng
Quẳng Gánh Lo Đi Và Vui Sống là cuốn sách mà cái tên đã nói lên tất cả nội dung chuyển tải trên những trang giấy. Bất kỳ ai đang sống đều sẽ có những
  Công ty phát hành: First News - Trí Việt Tác Giả: Nhiều tác giả Ngày phát hành: 2020 Số trang: 200 trang Kích thước: 14.5 x 20.5 cm Nhà xuất bản: NXB Tổng hợp
Combo Bí Quyết Áp Dụng 7 Thói Quen Của Bạn Trẻ Thành Đạt Và Thực Hành 7 Thói Quen Của Bạn Trẻ Thành Đạt (khổ nhỏ) 1. Bí Quyết Áp Dụng 7 Thói Quen Của
Rồng Ngầm Trường An Dưới lòng đất của thành Trường An là nơi cư ngụ của hàng ngàn con rồng to lớn. Cùng với hệ thống đường hầm được xây dựng công phu, những con
Nghĩ Ngược Lại Và Làm Khác Đi (Tái Bản 2018) Paul Arden, tác giả của nhiều cuốn sách bán chạy trên thế giới, là Giám đốc điều hành sáng tạo tại Saatchi & Saatchi. Thế
Nghĩ thông suốt, đời nhẹ như mây Tác giả: Nhiều tác giả Số trang: 312 NXB: NXB Thế Giới Năm xuất bản: 2021 Kẻ thù luôn muốn chúng ta cảm thấy bị từ chối, bị
Combo Dám Nghĩ Nhỏ Và Dám Thành Công ( Tặng sổ tay) 1. Dám nghĩ nhỏ - Đường xa đi từng bước - Chuyện lớn nghĩ từng phần - Có bao giờ bạn chán nản
Điện tử là môn học cơ bản trong các Khoa Điện – Điện tử, Cơ điện tử … của nhiều trường. Cuốn “Giáo Trình Điện Tử Linh Kiện Điện Tử Trasistor ” được biên soạn
Combo 2 Cuốn Thấu Hiểu Bản Thân - Loài Người Có Gì Ngoài Tinh Khôn? + Cẩm Nang Khám Phá Cơ Thể Người 1/Loài Người Có Gì Ngoài Tinh Khôn?  Con người là giống loài