.png)
Làng đan lưới Thơm Rơm, Cần Thơ từ lâu đã trở thành một biểu tượng văn hóa đặc sắc của vùng đất Tây Đô, nơi gìn giữ và phát huy nghề thủ công truyền thống độc đáo. Không chỉ là điểm đến hấp dẫn đối với những ai yêu mến văn hóa miền Tây, nơi đây còn là minh chứng sống động cho sự khéo léo, cần cù và sáng tạo của người dân địa phương.
Lịch sử hình thành của Thơm Rơm Cần Thơ
Làng đan lưới Thơm Rơm, Cần Thơ không chỉ là một địa danh, mà còn là câu chuyện sống động về hành trình di cư, thích nghi và phát triển của những con người mang theo tinh thần bền bỉ từ miền Trung đến miền Tây sông nước. Được hình thành từ những năm 1980, làng nghề này gắn liền với cộng đồng người Thừa Thiên Huế vào Nam lập nghiệp. Họ không có đất canh tác nhưng lại sở hữu kỹ năng đan lưới truyền thống — một nghề gắn bó lâu đời với vùng ven biển miền Trung — và đã nhanh chóng tận dụng nghề này để mưu sinh, từng bước biến Thơm Rơm thành trung tâm sản xuất ngư cụ lớn nhất miền Tây.
Từ vài hộ gia đình ban đầu, nghề đan lưới nhanh chóng lan rộng và hình thành một làng nghề nhộn nhịp với hàng chục cơ sở sản xuất. Vào năm 2012, làng nghề Thơm Rơm được UBND TP Cần Thơ công nhận là làng nghề truyền thống, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình phát triển, góp phần bảo tồn và tôn vinh một giá trị văn hóa đặc trưng của vùng sông nước Cửu Long.
Làng nghề đan lưới Thơm Rơm còn đặc biệt gắn bó với mùa nước nổi – thời điểm từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch hằng năm. Đây là lúc nhu cầu sử dụng ngư cụ tăng mạnh, tạo nên không khí sản xuất sôi động và nhộn nhịp nhất trong năm. Các sản phẩm như lưới, lú, dớn... của làng không chỉ phục vụ người dân Cần Thơ mà còn phân phối rộng khắp các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định, làng nghề còn góp phần gìn giữ và lan tỏa một mảng màu văn hóa đặc sắc gắn liền với sinh kế và đời sống người dân miền Tây Nam Bộ.
Quy trình sản xuất ngư cụ tại Thơm Rơm Cần Thơ
Nghề đan lưới tại Thơm Rơm, Cần Thơ là một công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và kiên nhẫn của người thợ. Mỗi sản phẩm ngư cụ như lưới đánh cá, lú, dớn… đều được làm thủ công hoặc kết hợp cùng máy móc hiện đại để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường. Quy trình sản xuất không chỉ thể hiện tay nghề điêu luyện, mà còn phản ánh sự sáng tạo không ngừng trong việc cải tiến sản phẩm, giúp các mặt hàng tại làng nghề luôn được thị trường ưa chuộng. Dưới đây là các bước cơ bản trong quá trình tạo ra những sản phẩm chất lượng tại làng đan lưới Thơm Rơm:
- Lựa chọn nguyên liệu chất lượng: Tại Thơm Rơm, nguyên liệu được tuyển chọn rất kỹ lưỡng, chủ yếu là dây nylon, dây gân và chì, nhập từ các nguồn uy tín. Mỗi loại vật liệu đều được cân nhắc về độ bền, khả năng chịu lực và tính phù hợp với điều kiện sông nước khắc nghiệt ở miền Tây. Sự kỹ tính trong khâu nguyên liệu chính là yếu tố then chốt giúp sản phẩm có độ bền cao, sử dụng hiệu quả và an toàn.
- Kỹ thuật đan lưới thủ công truyền thống: Dù ngày nay nhiều cơ sở đã ứng dụng công nghệ, nhưng phần lớn sản phẩm tại làng vẫn được làm thủ công nhằm đảm bảo độ chính xác và tính tinh xảo. Người thợ phải đan từng mắt lưới theo kích thước chuẩn, thường là mắt hẹp để tăng hiệu quả đánh bắt, đồng thời gắn thêm phao xốp và chì để đảm bảo lưới nổi – chìm đúng cách. Kỹ thuật đan đòi hỏi nhiều năm kinh nghiệm và sự khéo léo, kiên nhẫn trong từng thao tác.
- Ứng dụng máy móc hiện đại: Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn, nhiều hộ sản xuất đã đầu tư máy dệt lưới, máy kẹp chì và máy may kéo chỉ, giúp tăng năng suất và giảm sức lao động. Việc kết hợp giữa công nghệ và kỹ thuật thủ công không chỉ duy trì chất lượng mà còn giúp làng nghề thích nghi tốt hơn với thị trường ngư cụ đang cạnh tranh gay gắt.
- Kiểm tra và hoàn thiện sản phẩm: Sau khi hoàn tất các công đoạn đan lưới, sản phẩm sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng để loại bỏ các lỗi như mắt lưới bị hở, chì không đều hoặc dây bị rối. Sau đó, lưới được phơi khô dưới nắng để tăng độ bền và độ dẻo trước khi đóng gói, vận chuyển đến tay khách hàng. Quy trình này thể hiện sự chuyên nghiệp cũng như tinh thần trách nhiệm cao của người dân làng nghề Thơm Rơm.
Giá trị văn hóa và kinh tế của Thơm Rơm Cần Thơ
Làng đan lưới Thơm Rơm, Cần Thơ không chỉ là nơi sản xuất ngư cụ lớn nhất miền Tây mà còn là địa chỉ văn hóa độc đáo, góp phần quảng bá hình ảnh đặc trưng của vùng sông nước Cửu Long. Nghề đan lưới không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho hàng trăm hộ dân mà còn là biểu tượng sống động của một di sản văn hóa truyền thống đang được gìn giữ và phát huy qua nhiều thế hệ.
Bảo tồn văn hóa truyền thống: Thơm Rơm là minh chứng sinh động cho sự giao thoa văn hóa giữa miền Trung và miền Tây. Nghề đan lưới, vốn bắt nguồn từ Thừa Thiên Huế, theo chân những người di cư vào Nam lập nghiệp từ những năm 1980, đã bén rễ và phát triển mạnh mẽ tại vùng đất mới. Người dân nơi đây không chỉ tiếp nhận kỹ thuật mà còn thổi vào đó sự sáng tạo, cần mẫn đặc trưng của người miền Tây. Đến với làng nghề, du khách có cơ hội tận mắt chứng kiến quy trình đan lưới thủ công và lắng nghe những câu chuyện đầy tự hào từ các nghệ nhân cao niên – những "kho tư liệu sống" của làng nghề.
Tạo việc làm và ổn định đời sống người dân: Hiện nay, làng nghề có khoảng 40 cơ sở sản xuất chính cùng hơn 300 hộ gia công tại nhà, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương. Từ người già, phụ nữ nội trợ cho đến học sinh tranh thủ lúc rảnh rỗi, ai cũng có thể tham gia. Thu nhập dao động từ 100.000 – 300.000 đồng/ngày đã giúp nhiều gia đình cải thiện kinh tế và tiếp tục gắn bó với nghề. Đặc biệt, nghề đan lưới còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, góp phần duy trì và phát triển nghề qua thời gian.
Động lực phát triển kinh tế địa phương: Không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước, sản phẩm từ Thơm Rơm còn được phân phối rộng khắp các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long như An Giang, Đồng Tháp…, thậm chí xuất khẩu sang Campuchia, Lào và một số thị trường tiềm năng khác. Doanh thu ước đạt 40–45 tỷ đồng mỗi năm cho thấy vai trò quan trọng của làng nghề trong việc đóng góp vào nền kinh tế địa phương, đồng thời khẳng định thương hiệu ngư cụ Thơm Rơm trên thị trường.
Điểm đến du lịch văn hóa đầy tiềm năng: Trong xu hướng phát triển du lịch cộng đồng, Thơm Rơm đang trở thành một điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Không gian làng nghề mộc mạc, nhộn nhịp, đậm chất miền Tây là nơi lý tưởng để trải nghiệm thực tế, từ việc học cách đan lưới đến tìm hiểu nếp sống sinh hoạt của người dân. Sự kết hợp giữa sản xuất truyền thống và du lịch trải nghiệm mở ra hướng phát triển bền vững, đưa Thơm Rơm trở thành một điểm nhấn văn hóa – kinh tế – du lịch đặc sắc trên bản đồ Cần Thơ.
