✨Cưỡng bức lao động tại Campuchia

Hàng loạt những vụ vượt biên, bỏ trốn về nước sau khi bị bóc lột sức lao động và bị buôn bán ở Campuchia đã âm thầm diễn ra dọc tuyến biên giới giữa Việt Nam–Campuchia trong nhiều năm liền. Các đối tượng đã kêu gọi lao động thông qua các diễn đàn, hội nhóm trên mạng xã hội như "việc nhẹ, lương cao". Nạn nhân chủ yếu thường là ở độ tuổi từ 18–35 tuổi và những người đang có nhu cầu kiếm tiền. Thậm chí, trong khoảng thời gian đại dịch COVID-19 đã có những đối tượng trung chuyển người Trung Quốc vào Việt Nam rồi đưa về Campuchia để tìm việc làm.

Vào 18 tháng 8 năm 2022, sự việc đã được nhiều người biết đến hơn khi 42 lao động ở Việt Nam trốn chạy khỏi khỏi casino Rich World ở Campuchia và phải bơi qua sông Bình Di ở tỉnh An Giang để trở về nước khiến một thiếu niên 16 tuổi tử vong do dòng nước cuốn trôi. Sự việc ngay sau đó đã được Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng và yêu cầu phía phía Campuchia điều tra, giải quyết. Đến ngày 17 tháng 9 cùng năm, lại tiếp tục có khoảng 60 lao động Việt Nam trốn chạy khỏi Campuchia về hướng cửa khẩu Mộc Bài, tỉnh Tây Ninh, Việt Nam.

Điểm chung của các vụ đều là lao động bị cưỡng bức, buôn bán sang Campuchia. Hầu hết các đường dây tổ chức đều do người Trung Quốc làm chủ với sự giúp sức của người Việt Nam ở Campuchia. Không chỉ chiêu dụ người Việt Nam các tổ chức này còn kêu gọi những người trẻ tuổi nợ nần chồng chất ở Hồng Kông, Đài Loan, Thái Lan và Malaysia.

Bối cảnh

Trong nhiều năm, nhiều hội nhóm trong nước đã mời gọi người Việt Nam sang Campuchia làm việc nhưng thực chất đã được phía Đại sứ quán Việt Nam tại Campuchia xác nhận là "bóc lột sức lao động". Việc buôn người này đã được xác định diễn ra trong thời gian dài. Theo South China Morning Post, hiện tượng này đã bắt đầu xuất hiện khi các công ty Trung Quốc bắt đầu xây dựng sòng bạc ở Sihanoukville, dọc theo biên giới Bavet – Mộc Bài. Khi người lao động không thể làm việc hoặc gần đến ngày trả lương thì lại bị mang bán sang cơ sở khác. Còn nếu như muốn về nước thì người thân ở Việt Nam phải nộp tiền chuộc. Nhiều trường hợp thậm chí còn đã tử vong tại Campuchia. Người đứng đầu của những tổ chức này hầu hết đều là người Trung Quốc cùng sự giúp sức của một số người Việt Nam ở Campuchia. Các doanh nghiệp này thường tập trung chủ yếu ở Bavet, tỉnh Svay Rieng; Banteay Meanchay, tỉnh Poipet; thành phố Shihanoukvile, tỉnh Preah Sihanouk; Chrey Thom, tỉnh Kandal và tại thành phố Phnôm Pênh. Không chỉ chiêu dụ người Việt Nam các tổ chức, doanh nghiệp này còn kêu gọi những người trẻ tuổi nợ nần chồng chất ở Hồng Kông, Đài Loan, Thái Lan và Malaysia. Theo The Guardian, nhiều người đứng đầu các tổ chức này có liên quan đến tổ chức tội phạm xuyên quốc gia Hội Tam Hoàng. Tây Nguyên được xác định là địa điểm trung chuyển của cả nước. Một người bị bảo vệ casino bắt lại và một người là thiếu niên 16 tuổi đã bị nước của con sông cuốn tử vong.

Cuộc đào thoát khỏi sòng bạc được cho đã lên kế hoạch trong vòng hai ngày và được thực hiện vào buổi sáng vì số lượng người túc trực ít cùng nhóm quản lý casino lơ là. Sau khi vào ca được một giờ thì nhóm người lao động khỏe mạnh sẽ lao lên phía cửa phá vòng vây và phía sau là phụ nữ, phía cuối cùng là nhóm thanh niên cầm bom xăng ném chặn bảo vệ để có cơ hội thoát thân. Ngay sau đó vài phút, những tay lính của casino cầm gậy, thanh sắt đã xuất hiện dí theo nhóm công dân Việt Nam bơi trên sông Bình Di. Một người đã bị bắt lại trên đường chạy về nước.

Một số lao động trong nhóm người chạy thoát về được Việt Nam đã chia sẻ, "4 tháng [...] bị lừa bán sang Campuchia làm việc trong casino chẳng khác gì địa ngục". Công việc mà nhóm người này làm bên sòng bạc Campuchia là sử dụng tài khoản ảo để kêu gọi người khác tham gia game hẹn hò, dụ dỗ nạp tiền với 14 tiếng lao động mỗi ngày. Nếu không đạt đủ chỉ tiêu sẽ "bị dọa đưa lên tầng trên chích điện".

Nhóm người Việt Nam chạy trốn sang cửa khẩu Mộc Bài

thế=Công dân Việt Nam được đưa về khách sạn sau khi trốn chạy về nước vào năm 2022.|nhỏ|Công dân Việt Nam được đưa về khách sạn sau khi trốn chạy về nước vào năm 2022. Đến chiều ngày 17 tháng 9, 60 người Việt Nam đã trốn chạy khỏi một casino nằm tỉnh Svay Riêng, Campuchia về phía cửa khẩu Bavet (Cửa khẩu Mộc Bài, Tây Ninh, Việt Nam). Trong cuộc tháo chạy này đã có 56 người trốn thoát thành công, 4 người bị bắt giữ lại. Sau đó một ngày (ngày 21 tháng 9) và sau 4 ngày vụ 60 người Việt Nam trốn chạy, thì tại cửa khẩu Mộc Bài (huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh) đã được phía Campuchia bàn giao cho lực lượng Biên phòng Việt Nam tổng cộng 92 lao động với 71 người là lao động đã trốn chạy khỏi sòng bạc tỉnh Svay Riêng, Campuchia. 4 người bị bắt giữ lại trước đó cũng đã được cho là trao trả trong đợt lần này.

Sự việc khác

Vào ngày 26 tháng 6 năm 2022, một gia đình đã đến cửa khẩu Mộc Bài, tỉnh Tây Ninh để chuộc lại người thân của mình với giá 2.600 USD. Thậm còn có một số gia đình đã "đổ nợ" vì chuộc người thân từ phía Campuchia trở về. Ngày 23 tháng 9, cửa khẩu Hà Tiên đã đón nhận 226 công dân Việt Nam từ Campuchia về nước.

Vào ngày 30 tháng 9 năm 2022, 7 thi thể đã được tìm thấy khi trôi dạt vào bờ biển trên đảo Phú Quốc, Việt Nam, một tuần sau khi một chiếc thuyền chở hơn 40 người bị chìm ngoài khơi thị trấn ven biển Sihanoukville của Campuchia. Hai trong số các thi thể được cho là mang theo giấy tờ Trung Quốc. Trước đó, 30 người trong vụ đắm tàu đã được hai phía Việt Nam và Campuchia giải cứu. Phát ngôn viên của Bộ Nội vụ Campuchia Khieu Sopheak sau đó đã cho biết mở điều tra vụ án buôn người sau sự cố chìm tàu và 6 người đã bị bắt. Tuy nhiên, quan chức nước này không nêu rõ lý do tại sao lại nghi ngờ những người trên thuyền đang bị buôn bán. Thượng tá Khổng Ngọc Oanh, Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) đã cho rằng, "Tình trạng xuất nhập cảnh trái phép, trở thành nạn nhân của buôn người xảy ra ở hầu hết các tỉnh kinh tế khó khăn, như địa phương biên giới phía Bắc, biên giới Tây Nam, Tây Nguyên,...". Nhiều số điện thoại đề nghị hỗ trợ liên quan cũng đã được đăng tải công khai bởi Bộ Ngoại giao Việt Nam:

• Đại sứ quán Việt Nam tại Campuchia, số điện thoại: + 855-237 26274.
• Tổng Lãnh sự quán tại Sihanoukville số điện thoại: + 855-349 34039.
• Tổng đài bảo hộ công dân + 84-981 848484.

Chính quyền Campuchia

Vào ngày 23 tháng 8 năm 2022, chính quyền Campuchia đã mở những đợt cao điểm truy quét tội phạm buôn người tại tỉnh Preah Sihanouk sau khi Bộ trưởng Bộ Nội vụ nước này, Sar Kheng nhận được tin báo về một người phụ nữ bị một băng nhóm giam giữ ở Sihanoukville. Đến 13 giờ 30 phút, ngày 26 tháng 8, lực lượng chức năng nước này đã bắt giữ 1 đối tượng buôn bán vũ khí và 3 người khác, bao gồm 2 người Campuchia và 1 người Trung Quốc. Trước đó một ngày, chính quyền tỉnh Preah Sihanouk đã cam kết sẽ nghiêm khắc hơn đối với các doanh nghiệp liên quan nạn buôn người, giam giữ và đối xử tệ bạc với người lao động.

Theo Khmer Times, Việt Nam và Đài Loan là hai quốc gia/vùng lãnh thổ có số nạn nhân cao nhất. Các nhà chức trách Đài Loan cũng đã xác nhận có hơn 5.000 công dân của họ đến Campuchia và không quay trở lại. Chính phủ Campuchia đã cấm đánh bạc trực tuyến từ năm 2019.

Quốc tế

Tổ chức

• : ** Trưởng phái đoàn Tổ chức Di cư Quốc tế tại Campuchia đã cho rằng việc lương giảm, mất việc làm, phụ thuộc internet cùng tác động của Đại dịch COVID-19 đã tạo nên "mảnh đất màu mỡ cho những kẻ buôn người".
• Đại diện châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, Phil Robertson đã cho rằng, "Việc phân biệt đối xử và lạm dụng đối với những người không quốc tịch như người gốc Việt khiến họ ít có khả năng tiếp cận với cảnh sát hoặc quan chức chính phủ khi bị buôn bán hoặc bóc lột". Trước đó, nước này cũng đã xếp Campuchia vào bậc 2, quốc gia cần theo dõi về hoạt động buôn người.
• Thượng tá Khổng Ngọc Oánh Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công an cho biết lao động Việt Nam bị dụ dỗ sang Campuchia với những lời hứa hẹn "việc nhẹ, lương cao", nhưng thực chất họ lại rơi vào "địa ngục của sự bóc lột".