✨Tần Nhị Thế

Tần Nhị Thế Hoàng đế (chữ Hán: 秦二世; 230 TCN - 207 TCN), hay Nhị Thế Hoàng đế (二世皇帝), tên thật là Hồ Hợi (胡亥), tính Doanh (嬴), thị Tần (秦), là vị Hoàng đế thứ hai của nhà Tần trong lịch sử Trung Quốc, ở ngôi từ 210 TCN đến 207 TCN. Thời Tần Nhị Thế, nhà vua dưới sự thao túng của thừa tướng Triệu Cao thực hiện chính sách cai trị hà khắc, nên dân chúng không phục và căm ghét nhà Tần, nhiều cuộc khởi nghĩa xảy ra mà khởi đầu là cuộc khởi nghĩa của Trần Thắng, Ngô Quảng. Năm 207 TCN, Triệu Cao bức tử Tần Nhị Thế, nhà Tần chỉ tồn tại thêm 46 ngày rồi bị diệt vong.

Thân thế

Hồ Hợi là con thứ 18 trong số khoảng hơn 20 người con trai của Tần Thủy Hoàng. Từ nhỏ, Hồ Hợi được vua cha yêu quý, giao cho hoạn quan Triệu Cao dạy dỗ. Ông được Triệu Cao dạy về pháp luật và mệnh lệnh.

Lên ngôi

Tháng 10 năm 210 TCN, Tần Thủy Hoàng đi tuần du thiên hạ, tả thừa tướng Lý Tư (李斯) đi theo, hữu thừa tướng Khứ Tật ở lại kinh thành trông coi triều đình. Hồ Hợi xin đi theo, được vua cha bằng lòng.

Sau khi tế vua Hạ Vũ ở Cối Kê, vua Tần Thủy Hoàng trở về kinh, khi về đến bến Bình Nguyên thì bị bệnh.

Bệnh tình Tần Thủy Hoàng càng nặng, biết không qua khỏi nên vua Tần viết thư, đóng dấu ngọc tỷ gửi đến con cả của hoàng đế là công tử Phù Tô (扶苏) nói: :Con về Hàm Dương tổ chức đám tang, và chôn cất ta ở đấy.

Bức thư đã niêm phong ở trong phủ trung xa thuộc quyền Triệu Cao (趙高). Bức thư có dấu của nhà vua làm tin chưa giao cho sứ giả thì vào ngày bính dần tháng 7 tức ngày 10 tháng 9 theo lịch Julius năm đó, Thủy Hoàng chết tại Bình Đài (平台) thuộc đất Sa Khâu (沙丘).

Thừa tướng Lý Tư thấy nhà vua chết khi ở xa kinh đô sợ các công tử và thiên hạ có biến loạn, bèn giấu kín điều đó, không báo tang. Chỉ có Hồ Hợi, Triệu Cao và một vài hoạn quan thân tín của nhà vua, tất cả có năm sáu người biết là vua đã chết. Cuối cùng, sau khoảng hai tháng, Lý Tư và xa giá trở lại Hàm Dương, từ đó tin tức về cái chết của Tần Thủy Hoàng mới được công bố.

Lý Tư và Triệu Cao âm mưu giết Phù Tô vì vị tướng được yêu thích bởi Phù Tô là Mông Điềm, người mà họ không thích

Ở ngôi

Tháng 9 năm 210 TCN, Tần Nhị Thế chôn vua cha Tần Thủy Hoàng ở Ly Sơn. Mộ được xây từ khi Thủy Hoàng còn sống, sai hơn 70 vạn dân phu đào ba con suối, ở dưới đổ đồng và đưa quách vào; đem hết những đồ quý báu của hoàng gia và trăm quan chôn xuống dưới; rồi sai thợ chế máy bắn tên để đề phòng mộ tặc. Các vua Tần còn sai lấy thủy ngân làm sông Trường Giang, sông Hoàng Hà và biển lớn. Nhị Thế cho rằng: :Những người ở hậu cung của tiên đế nếu không có con mà cho ra ngoài thì không tiện.

Vì vậy Nhị Thế sai chôn theo tất cả các cung nữ của Tần Thủy Hoàng. Sau khi chôn cất xong, có người nói với Nhị Thế:

:Những người thợ làm máy và cất giấu đều biết chỗ cất giấu thế nào họ cũng tiết lộ việc lớn.

Vì vậy sau khi cất giấu xong, Nhị Thế sai đóng đường hầm đi đến huyệt, lại sai đóng cửa ngoài đường hầm; những người thợ và những người cất giấu của cải không làm sao thoát ra được, đều bị chết trong đó.

Nhị Thế tin dùng Triệu Cao, cho làm làm lang trung lệnh và do đó hành động như một vị vua bù nhìn. Theo mưu của Triệu Cao, ông tăng thêm nhiều luật lệ mệnh lệnh. Nhị Thế bàn mưu với Triệu Cao: :Các quan đại thần không phục, quan lại còn mạnh, các công tử thế nào cũng tranh nhau với ta. Bây giờ nên làm thế nào?

Triệu Cao thưa: :Cao vốn là người hèn mọn được bệ hạ thương đến cho làm ở địa vị trên, lo những công việc quan trọng nhất, các quan đại thần đều bực bội chỉ theo thần ngoài mặt chứ trong lòng thực không phục. Trong lúc này không thể theo văn mà phải dùng võ lực để quyết định. Làm như thế, trên dưới sẽ theo mà nước được an.

Nhị Thế cho là phải, bèn giết các quan đại thần và các công tử anh em mình, tội lỗi liên lụy đến những viên quan nhỏ hầu hạ nên họ cũng đều bị giết. Các quan tam lang không còn ai sống sót, 6 vị công tử đều bị giết ở đất Đỗ (杜). Cả ba anh em đều khóc và phải rút kiếm tự tử. Quân khởi nghĩa nhanh chóng đánh chiếm nhiều nơi, các chư hầu cũ thời Chiến Quốc nổi dậy hưởng ứng. Trần Thắng tự xưng làm Trương Sở Vương.

Ban đầu nghe tin có quân khởi nghĩa Sơn Đông, nhiều nơi sai quan yết giả báo về kinh khẩn cấp. Tần Nhị Thế thích an nhàn, ghét nghe việc giặc giã nên hạ lệnh giết những người về báo tin.

Bị sát hại

Năm 207 TCN, Chương Hàm cầm quân vây thành Cự Lộc, tướng nước Sở là Hạng Vũ cầm đầu quân Sở đến cứu Cự Lộc, đánh tan quân của Vương Ly và Chương Hàm. Chương Hàm đánh bị thua mấy lần, Nhị Thế cho người đến trách Chương Hàm. Chương Hàm sợ tội, sai trưởng sử là Tư Mã Hân đến trình việc và tâu xin định đoạt. Triệu Cao không cho tiếp kiến, lại tỏ ra nghi ngờ muốn làm hại, vì thế Tư Mã Hân sợ hãi bỏ trốn, khuyên Chương Hàm hàng Sở. nhỏ|phải|Nhị Thế Lăng Bị Triệu Cao bức bách quá, Chương Hàm bèn đem binh đầu hàng chư hầu, cùng Hạng Vũ đi đánh Tần. Một cánh quân Sở khác do Lưu Bang chỉ huy cũng tiến gần đến Quan Trung.

Tháng 8 năm 207 TCN, Triệu Cao muốn làm phản nhưng sợ quần thần không nghe, nên trước tiên phải thử. Cao dâng Nhị Thế một con hươu và bảo rằng đó là con ngựa, Nhị Thế cười nói: :Thừa tướng lầm đấy chứ! Sao lại gọi con hươu là con ngựa?

Nhị Thế hỏi các quan xung quanh. Những người xung quanh im lặng, có người nói là "ngựa" để vừa lòng Triệu Cao, cũng có người nói là "hươu". Nhị Thế thấy vậy cả kinh, tự cho là mình loạn óc, bèn cho giết những người gọi hươu là hươu Thành ngữ chỉ con cháu những gia đình giàu có, chỉ biết ăn chơi phung phí tiền cha mẹ mà không biết lo lắng cho sự nghiệp, như Tần Nhị Thế đã phá hủy cơ nghiệp nhà Tần chỉ sau 3 năm làm vua.