Thừa Thiên Huế

Thừa Thiên Huế là một tỉnh ven biển nằm ở khu vực Bắc Trung Bộ của Việt Nam. Tỉnh có vị trí địa lý đặc biệt: phía bắc giáp tỉnh Quảng Trị, phía nam giáp thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam, phía tây giáp Lào, và phía đông giáp Biển Đông. Thừa Thiên Huế là một trung tâm văn hóa, giáo dục và du lịch quan trọng của đất nước. Thủ phủ của tỉnh là thành phố Huế, một thành phố cổ kính và lãng mạn, từng là kinh đô của triều đại nhà Nguyễn.

Thành phố Huế không bị sáp nhập với tỉnh khác, mà tỉnh Thừa Thiên Huế đã được sáp nhập và trở thành thành phố Huế trực thuộc Trung ương từ ngày 01/01/2025, với:

• Diện tích: 4.947 km², xếp thứ 29
• Dân số: 1.432.986 người, xếp thứ 29

và là một trong sáu thành phố trực thuộc trung ương, là thành phố trung tâm cấp vùng và cấp quốc gia.

Lịch sử của Thừa Thiên Huế gắn liền với lịch sử của dân tộc Việt Nam. Vùng đất này từng là kinh đô của nhiều triều đại phong kiến, đặc biệt là triều Nguyễn (1802-1945). Năm 1802, vua Gia Long chọn Phú Xuân (tên cũ của Huế) làm kinh đô, mở ra một giai đoạn phát triển rực rỡ. Triều Nguyễn đã để lại một quần thể kiến trúc đồ sộ, bao gồm Kinh thành Huế, các lăng tẩm và đền đài, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 1993. Tên gọi Thừa Thiên Huế được chính thức sử dụng từ năm 1975 sau khi đất nước thống nhất, thay thế cho tên gọi cũ là tỉnh Thừa Thiên.

Ngày 30 tháng 8 năm 2024, Chính phủ ban hành Quyết định số 924/QĐ-TTg về việc công nhận khu vực tỉnh Thừa Thiên Huế dự kiến thành lập thành phố trực thuộc Trung ương đạt tiêu chí đô thị loại I. Ngày 30 tháng 11 năm 2024:

• Quốc hội ban hành Nghị quyết số 175/2024/QH15 về việc thành lập thành phố Huế trực thuộc trung ương trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số tỉnh Thừa Thiên Huế (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025).
• Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1314/NQ-UBTVQH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của thành phố Huế giai đoạn 2023 – 2025 (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025). Theo đó:
  • Thành lập quận Phú Xuân và quận Thuận Hóa thuộc thành phố Huế trên cơ sở toàn bộ thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.
  • Thành lập thị xã Phong Điền thuộc thành phố Huế trên cơ sở toàn bộ huyện Phong Điền.
  • Sáp nhập huyện Nam Đông vào huyện Phú Lộc.

Thành phố Huế có 2 quận, 3 thị xã và 4 huyện như hiện nay.

Huế có địa hình đa dạng do nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, chịu ảnh hưởng của các dãy núi Trường Sơn và Biển Đông, được phân chia với ba vùng rõ rệt:

• Vùng đồi núi: Phía tây và tây nam, chiếm phần lớn diện tích, với nhiều đỉnh núi cao như Bạch Mã.
• Vùng đồng bằng: Nằm ở trung tâm, chạy dọc theo bờ biển, là nơi tập trung dân cư và các hoạt động kinh tế.
• Vùng đầm phá: Hệ thống đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, dài khoảng 70 km, là một trong những hệ đầm phá lớn nhất Đông Nam Á.

Khí hậu Huế kiểu nhiệt đới gió mùa. Những tháng đầu năm có nắng ấm. Thỉnh thoảng lụt vào tháng 5. Các tháng 6, 7 và 8 có gió mạnh. Mưa lũ và có gió đông vào tháng 9 và 10. Tháng 11 thường có lụt. Cuối năm mưa kéo dài. Nhưng hiện nay do chịu tác động của biến đổi khí hậu nên từ tháng 3 đến tháng 8 nắng nóng lên đến đỉnh điểm. Các tháng 9, 10, 11 thường xuyên có bão. Từ tháng 12 đến tháng 2 năm sau là giai đoạn gió mùa đông bắc kéo về gây mưa to kèm theo đó lũ trên các sông tăng nhanh. Khí hậu có 2 mùa chính:

• Mùa nóng: từ tháng 5 đến tháng 9, nắng nóng lên đến đỉnh điểm với nhiệt độ khá cao từ 35 đến 40 °C (95 đến 104 °F), chịu ảnh hưởng gió phơn tây nam.
• Mùa lạnh: kéo dài từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau, chịu ảnh hưởng gió mùa đông bắc nên mưa nhiều, trong khoảng thời gian này sẽ xuất hiện lũ lụt vào khoảng tháng 10 trở đi. Nhiệt độ trung bình về mùa lạnh ở vùng đồng bằng là 20 °C – 22 °C.

Cơ cấu kinh tế của Thừa Thiên Huế đang có sự chuyển dịch tích cực. Khu vực dịch vụ và du lịch đóng vai trò chủ đạo, chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu GDP của tỉnh.

• Du lịch: Là ngành mũi nhọn, với lượng khách du lịch trong và ngoài nước tăng đều hàng năm. Năm 2023, tỉnh đón hơn 3,5 triệu lượt khách, trong đó có khoảng 1,1 triệu lượt khách quốc tế.
• Công nghiệp: Tập trung vào các lĩnh vực như dệt may, sản xuất vật liệu xây dựng và chế biến nông sản.
• Nông nghiệp: Sản xuất lúa, cây công nghiệp ngắn ngày (sắn, mía) và nuôi trồng thủy sản trên hệ đầm phá.

Về xã hội, Thừa Thiên Huế là một trung tâm giáo dục lớn với nhiều trường đại học, cao đẳng, tiêu biểu là Đại học Huế - một trong những đại học trọng điểm của cả nước.

Văn hóa Huế được tạo nên bởi sự đặc sắc về tinh thần, đa dạng về loại hình, phong phú và độc đáo về nội dung, được thể hiện rất phong phú trên nhiều lĩnh vực như: văn học, âm nhạc, sân khấu, mỹ thuật, phong tục, tập quán, lễ hội, lề lối ứng xử, ăn - mặc - ở, phong cách giao tiếp, phong cách sống,.. Huế còn được gọi là Xứ thơ, là một trong những thành phố được nhắc tới nhiều trong thơ văn và âm nhạc Việt Nam vì nét lãng mạn và thơ mộng.

Bên cạnh đó, Huế cũng được mệnh danh là “miền đất di sản” với 5 di sản được UNESCO công nhận, bao gồm:

• Quần thể di tích Cố đô Huế: Di sản Văn hóa Thế giới.
• Nhã nhạc Cung đình Huế: Di sản Văn hóa Phi vật thể.
• Mộc bản triều Nguyễn: Di sản Tư liệu Thế giới.
• Châu bản triều Nguyễn: Di sản Tư liệu Thế giới.
• Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế: Di sản Tư liệu thế giới.

Ngoài ra, Thừa Thiên Huế còn nổi tiếng với các làng nghề truyền thống như làng nón, làng hương, và nền ẩm thực cung đình phong phú. Các lễ hội lớn như Festival Huế được tổ chức hai năm một lần, thu hút hàng triệu du khách.

Thừa Thiên Huế là một vùng đất có vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên đa dạng, là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc của Việt Nam. Với tiềm năng du lịch lớn và nền kinh tế đang trên đà phát triển, Thừa Thiên Huế đang nỗ lực trở thành một thành phố trực thuộc Trung ương, xứng đáng là trung tâm văn hóa - du lịch của cả nước.