Khánh Hòa

Khánh Hòa là một tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ Việt Nam, có vị trí địa lý chiến lược với đường bờ biển dài 385 km và các vịnh lớn như Vân Phong, Nha Trang, Cam Ranh. Đặc biệt, Vịnh Vân Phong là cửa ngõ hàng hải quan trọng, gần tuyến hàng hải quốc tế, lý tưởng cho cảng trung chuyển quốc tế. Tỉnh sở hữu hơn 200 đảo lớn nhỏ, bao gồm quần đảo Trường Sa, có ý nghĩa quốc phòng và kinh tế to lớn.

Khánh Hòa có 2 thành phố (Nha Trang, Cam Ranh), 1 thị xã (Ninh Hòa) và 6 huyện (bao gồm huyện đảo Trường Sa).

Theo dữ liệu Sáp nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, Khánh Hòa có:

• Diện tích: 8.556 km², xếp thứ 17
• Dân số: 2.243.554 người, xếp thứ 21

Vùng đất Khánh Hòa chính thức hội nhập vào lãnh thổ Đại Việt từ năm 1653 với việc chúa Nguyễn đặt dinh Thái Khang. Trải qua nhiều lần đổi tên và điều chỉnh hành chính (từ dinh Bình Khang, dinh Bình Hòa, trấn Bình Hòa), đến tháng 10/1832, trấn Bình Hòa chính thức trở thành tỉnh Khánh Hòa dưới thời vua Minh Mạng. Nha Trang trở thành tỉnh lỵ từ tháng 3/1945, đánh dấu sự chuyển dịch trọng tâm từ nội địa ra ven biển.

Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 12 tháng 6 năm 2025). Theo đó, sáp nhập tỉnh Ninh Thuận vào tỉnh Khánh Hòa.

Sau khi sáp nhập, tỉnh Khánh Hòa có 48 xã, 16 phường và 1 đặc khu.

Địa hình Khánh Hòa chủ yếu là đồi núi (hơn 67%), đồng bằng ven biển hẹp. Hệ thống sông ngòi ngắn và dốc, chảy trực tiếp ra biển.

Khí hậu nhiệt đới gió mùa đại dương, nhiệt độ trung bình năm khoảng 25,3 - 27,1°C. Tỉnh có hơn 300 ngày nắng/năm và ít chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão. Tài nguyên nổi bật gồm tiềm năng dầu khí (trên 300 triệu tấn dầu quy đổi) và yến sào tự nhiên, đưa Khánh Hòa trở thành "thủ phủ yến sào" của Việt Nam.

Cơ cấu kinh tế Khánh Hòa đang chuyển dịch mạnh mẽ sang dịch vụ và công nghiệp, với mục tiêu đến năm 2025, hai khu vực này chiếm 82,47% GRDP.  Các ngành kinh tế chủ lực bao gồm:

• Dịch vụ: Du lịch biển bền vững, logistics (phát triển cảng Vân Phong, Cam Ranh), dịch vụ xã hội thông minh.
• Công nghiệp: Chế biến, chế tạo (đặc biệt đóng tàu), năng lượng sạch, công nghệ thông tin, công nghiệp hỗ trợ.
• Nông nghiệp & Nuôi trồng Thủy sản: Phát triển nông nghiệp công nghệ cao, thủy sản giá trị cao, và trở thành trung tâm nghề cá lớn.

Năm 2024, GRDP của Khánh Hòa tăng 10,16% (đứng thứ 7 cả nước), GRDP bình quân đầu người đạt 101,44 triệu đồng/người. Tổng thu ngân sách đạt 20.443,2 tỷ đồng. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,35% vào tháng 6/2025.

Khánh Hòa giàu di sản văn hóa với các di tích nổi bật như Tháp Bà Ponagar (kiến trúc Chăm cổ) , Thành cổ Diên Khánh (pháo đài Vauban), Phủ Đường Ninh Hòa (nơi diễn ra các sự kiện lịch sử quan trọng). Các lễ hội truyền thống đặc sắc gồm Festival Biển Nha Trang (2 năm/lần), Lễ hội Cá Voi (tôn kính cá Ông).

Các điểm đến du lịch nổi tiếng: Vịnh Nha Trang, Hòn Tre, Đảo Điệp Sơn, Hòn Mun, Công viên du lịch Yang Bay. Ẩm thực đa dạng với Bún sứa, Nem Ninh Hòa, Bánh căn và đặc sản Yến sào, Bánh tráng xoài.

Du lịch Khánh Hòa đang tăng trưởng mạnh: 7 tháng đầu năm 2025 đón hơn 10,8 triệu lượt khách (tăng 16% so với cùng kỳ 2024), tổng thu đạt 42.379,6 tỷ đồng. Mục tiêu năm 2025 là 11,8 triệu lượt khách. Tuy nhiên, ngành đang đối mặt với thách thức thiếu hụt nhân sự chất lượng cao.

Khánh Hòa có tiềm năng vượt trội nhờ vị trí địa lý chiến lược, tài nguyên biển phong phú và khí hậu thuận lợi. Tỉnh đã đạt nhiều thành tựu kinh tế - xã hội ấn tượng, đặc biệt trong du lịch và chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Định hướng tương lai tỉnh sẽ tập trung phát triển kinh tế biển bền vững, đa dạng hóa và nâng cao chất lượng du lịch, đầu tư chiến lược vào nguồn nhân lực, phát triển đô thị thông minh, và thúc đẩy tăng trưởng bao trùm để giảm thiểu chênh lệch vùng miền.